Chłopi w Archiwach
23 grudnia 2024
Rok 2024 już się powoli kończy, ale zanim ostatecznie upłynie chcielibyśmy jeszcze jeden fakt zaakcentować. Sto lat temu, również pod koniec roku, Władysław Reymont otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Wyróżnienie to związane było z napisaną przez niego powieścią społeczno-obyczajową „Chłopi”, która doskonale wpisywała się w obecny na początku XX w. nurt zwany niekiedy „chłopomanią”. Na kanwie opisywanego tu wydarzenia w roku bieżącym także dało się zauważyć coś na kształt „chłopomanii”, tyle że wtórnej, wywołanej właśnie dziełem Reymonta i związanej z nim rocznicy. Powstały rok wcześniej polski dramat animowany o tym samym tytule został zgłoszony jako krajowy kandydat do rywalizacji o Oscara w kategorii najlepszego pełnometrażowego filmu międzynarodowego. Niestety, nagrody nie otrzymał, ale na arenie międzynarodowej został odnotowany. Przez cały rok po Polsce krążyła również, przygotowana przez Archiwa Państwowe we współpracy z Breakthru Films, wystawa plenerowa „Chłopi w Archiwach”, która w zestawieniu z kadrami filmu prezentowała przechowywane w zasobie archiwów materiały źródłowe dotyczące wsi i tytułowych chłopów. W Białymstoku można ją było zobaczyć przy okazji XXI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich (17-20 IX 2024).
W Archiwum Państwowym w Białymstoku również posiadamy archiwalia z przedmiotowym zagadnieniem powiązane. Może niekoniecznie dotyczące samych Lipiec, ale za to dobrze osadzone w realiach i tematyce wsi podlaskiej. Poniżej prezentujemy bardzo skrótowy przekrój przez nasz zasób związany z tytułowym wątkiem. Dokonany wybór w swym założeniu nie ma bowiem tematu wyczerpywać, a jedynie zaprezentować różnorodność źródeł poświęconych rolnictwu, chłopom, czy wsi jako takiej, zgromadzonych w APB (a także użyczonych dzięki uprzejmości naszych kolegów z innych instytucji).
Wśród publikowanych materiałów znajdziemy między innymi wydany w Poczdamie pod koniec 1802 r. Najwyższy Gabinetowy Rozkaz ustanawiający dla wszystkich prowincji państwa pruskiego (w tym Prus Nowowschodnich ze stolicą w Białymstoku) mundur (uniformę) dla posiadaczy dóbr szlacheckich i włościan. „Mundur do galli z ponsowego sukna z podobnymże stojącym kołnierzem i okrągłymi wyłogami, złotem lub srebrem na kształt wężowatego wzorku haftowane…” Innym przykładem, sto lat późniejszym, jest pochodzący z 1928 r. oficjalny List Pochwalny Ministra Rolnictwa, wystawiony Szczęsnemu Stępczyńskiemu za krowę Sielanka rasy czerwonej polskiej. Pięcioletnia krasula została zaprezentowana na Wystawie Rolniczo-Przemysłowej w Białymstoku, która również znalazła odzwierciedlenie w prezentowanym materiale źródłowym. W zestawieniu nie mogło zabraknąć fotorelacji z odbywających się w 1973 r. w Białymstoku Dożynek Centralnych z ich gościem honorowym – I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem. Całość dopełniają zdjęcia z jakże wymownej akcji „Każdy kłos na wagę złota” czy Wojewódzkiego Konkursu Orki.
Galeria zdjęć
-
Regulamin dotyczący cywilnych uniformów – okładka; Berlin, 14 II 1804 r. (APB, Kamera Wojny i Domen w Białymstoku 1796-1807, sygn. 288)
-
Dołączony do jednego z cyrkularzy szkic ogólny wykroju wprowadzonego uniformu (APB, Kamera Wojny i Domen w Białymstoku 1796-1807, sygn. 288)
-
Przykładowe wzory haftów, przewidziane na obszyciach uniformu (APB, Kamera Wojny i Domen w Białymstoku 1796-1807, sygn. 288)
-
Przykładowe wzory haftów, przewidziane na obszyciach uniformu (APB, Kamera Wojny i Domen w Białymstoku 1796-1807, sygn. 288)
-
Przykładowe wzory haftów, przewidziane na obszyciach uniformu (APB, Kamera Wojny i Domen w Białymstoku 1796-1807, sygn. 288)
-
Wystawa Rolniczo-Przemysłowa w Białymstoku; Białystok, październik 1928 r., na zdjęciu widoczni m.in.: Michał Ostrowski prezydent Białegostoku (w mundurze) oraz Mikołaj Kawelin (siedzi pierwszy z lewej); NAC, sygn. 1-G-1057-1
-
Wystawa Rolniczo-Przemysłowa w Białymstoku; Białystok, październik 1928 r., widoczni m.in.: M. Ostrowski prezydent Białegostoku (nr 13), M. Kawelin (między nr 9 i 10) oraz Minister Rolnictwa K. Niezabytowski (oznaczony x), NAC, sygn.1-G-1057-2
-
List Pochwalny wystawiony Szczęsnemu Stępczyńskiemu, Warszawa 21 X 1929 (APB, Akta gospodarcze majątku Stelmachowo, sygn. 9)
-
Odpis aktu Izby Grodzieńskiej Dóbr Państwowych lustracyjno-uwłaszczeniowego wsi Czyże, sporządzony w 1938 r. przez Archiwum Państwowe w Grodnie (APB, Starostwo Powiatowe Bielsko-Podlaskie Referat Rolnictwa i Reform Rolnych, sygn. 61)
-
Odpis aktu Izby Grodzieńskiej Dóbr Państwowych lustracyjno-uwłaszczeniowego wsi Czyże, sporządzony w 1938 r. przez Archiwum Państwowe w Grodnie (APB, Starostwo Powiatowe Bielsko-Podlaskie Referat Rolnictwa i Reform Rolnych, sygn. 61)
-
Odpis aktu Izby Grodzieńskiej Dóbr Państwowych lustracyjno-uwłaszczeniowego wsi Czyże, sporządzony w 1938 r. przez Archiwum Państwowe w Grodnie (APB, Starostwo Powiatowe Bielsko-Podlaskie Referat Rolnictwa i Reform Rolnych, sygn. 61)
-
Odpis aktu Izby Grodzieńskiej Dóbr Państwowych lustracyjno-uwłaszczeniowego wsi Czyże, sporządzony w 1938 r. przez Archiwum Państwowe w Grodnie (APB, Starostwo Powiatowe Bielsko-Podlaskie Referat Rolnictwa i Reform Rolnych, sygn. 61)
-
Wojewódzki Konkurs Orki – „Traktory gotowe do startu”, 26 IX 1965 (APB, Zarząd Wojewódzki Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w Białymstoku [1963-1975] 1976-1989 [1990], sygn. 49/3)
-
Wojewódzki Konkurs Orki – „W trakcie zawodów”, 26 IX 1965 (APB, Zarząd Wojewódzki Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w Białymstoku [1963-1975] 1976-1989 [1990], sygn. 49/3)
-
Wojewódzki Konkurs Orki – „Komisja konkursowa ocenia jakość wyorania pierwszej bruzdy”, 26 IX 1965 (APB, Zarząd Wojewódzki Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w Białymstoku [1963-1975] 1976-1989 [1990], sygn. 49/1)
-
Akcja „Każdy kłos na wagę złota”, 1973, (APB, Zarząd Wojewódzki Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w Białymstoku [1963-1975] 1976-1989 [1990], sygn. 50/1)
-
Dożynki Centralne – ulotka; Białystok 1973 r. (APB, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku [1919, 1945-1947] 1948-1990 [1993], sygn. 370)
-
Dożynki Centralne – występy artystyczne; Białystok 1973 r. (APB, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku [1919, 1945-1947] 1948-1990 [1993], sygn. 370)
-
Dożynki Centralne – trybuna honorowa; Białystok 1973 r. (APB, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku [1919, 1945-1947] 1948-1990 [1993], sygn. 370)
-
Dożynki Centralne – część oficjalna; Białystok 1973 r. (APB, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku [1919, 1945-1947] 1948-1990 [1993], sygn. 370)
-
Dożynki Centralne – program artystyczny; Białystok 1973 r. (APB, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku [1919, 1945-1947] 1948-1990 [1993], sygn. 370)
-
Dożynki Centralne – dekoracje miejskie; Białystok 1973 r. (APB, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku [1919, 1945-1947] 1948-1990 [1993], sygn. 370)
Metryczka
| Wytworzono: | 2024-12-23 14:23 | przez: |
|---|---|---|
| Opublikowano: | 2024-12-23 14:51 | przez: Bartłomiej Samarski |
| Zmodyfikowano: | 2024-12-23 14:51 | przez: Bartłomiej Samarski |
| Podmiot udostępniający: | ||
| Odwiedziny: | 256 | |
Rejestr zmian
- [2024-12-23 14:51:32]Bartłomiej Samarski23-12-2024
- [2024-12-23 14:40:27]Bartłomiej Samarski23-12-2024
- [2024-12-23 14:30:04]Bartłomiej Samarski23-12-2024
- [2024-12-23 14:15:50]Bartłomiej Samarski23-12-2024